CAO

Een cao – oftewel collectieve arbeidsovereenkomst – bevat afspraken over arbeidsvoorwaarden die gelden voor een grote groep werknemers. Denk aan zaken als loon, werktijden, vakantiedagen en pensioen. Maar wat is een cao precies, welke soorten cao’s zijn er en wat betekent dit nu concreet?

Wat is een cao precies?

Cao staat voor collectieve arbeidsovereenkomst. Het is een schriftelijke afspraak tussen een of meerdere werkgevers(organisaties) en werknemersorganisaties (zoals vakbonden). Hierin staan algemene afspraken over de arbeidsvoorwaarden voor werknemers binnen een sector of bedrijf.

Een cao is een aanvulling op de individuele arbeidsovereenkomst. De bepalingen uit de cao gelden automatisch als een werkgever onder deze cao valt.

Wat staat er in een cao?

In een cao vind je afspraken over onder andere:

• Werktijden en arbeidsduur
• Beloning (zoals loonschalen en periodieken)
• Toeslagen voor onregelmatig werk
• Vergoedingen voor bijvoorbeeld reiskosten
• Aantal vakantiedagen
• Regels bij overwerk
• Doorbetaling van loon bij ziekte
• Pensioenregelingen
• Veiligheid op de werkvloer
• Scholing en ontwikkeling

• Verlofregelingen, zoals bijzonder verlof of ouderschapsverlof

Wat is het verschil tussen een cao en een arbeidsovereenkomst?

Er bestaat altijd een individuele arbeidsovereenkomst met de werkgever. Hierin staan persoonlijke afspraken, bijvoorbeeld over de functie, startdatum en salaris.

Maar:

• De cao geldt bovenop een arbeidsovereenkomst
• De cao mag nooit slechtere voorwaarden bevatten dan de wet

• De afspraken in een arbeidscontract mogen niet nadeliger zijn dan de cao

Voorbeeld:

Staat in de cao dat er recht bestaat op 25 vakantiedagen? Dan mag een contract niet bepalen dat je er maar 20 krijgt.

Minimum-cao en standaard-cao: wat is het verschil?

Er zijn twee soorten cao’s als het gaat om de ruimte voor aanvullende afspraken in een individuele arbeidsovereenkomst:

Minimum-cao

Bij een minimum-cao mogen werkgevers en werknemers afwijken van de cao-afspraken, maar alleen in het voordeel van de werknemer. Dit betekent dat u bijvoorbeeld meer loon kunt afspreken dan in de cao staat.

Standaard-cao

Bij een standaard-cao mag er niet van de cao worden afgeweken, ook niet als het voor een werknemer gunstiger is. De cao-bepalingen zijn dan bindend voor iedereen op wie de cao van toepassing is.

In de cao-tekst staat meestal welk type cao het betreft.

Soorten cao’s

Bedrijfstak-cao

Deze cao geldt voor een hele sector, bijvoorbeeld de metaalsector, verzekeringen of retail. De afspraken worden gemaakt tussen brancheorganisaties en vakbonden.

Ondernemings-cao

Deze cao geldt alleen binnen één bedrijf, zoals ING, Rabobank, Philips of UWV en wordt afgesloten tussen de werkgever en één of meerdere werknemersorganisaties.

Hoe verhoudt een cao zich tot de wet?

Een cao vervangt soms de wet, maar nooit op punten waar wettelijk niet van mag worden afgeweken. De cao mag de positie van een werknemer wél verbeteren. Denk aan:

• Een hoger loon dan het minimumloon
• Meer vakantiedagen dan wettelijk verplicht
• Extra scholingsmogelijkheden

• Regelingen rondom werk en mantelzorg

Wettelijke minima, zoals het minimumloon en het minimum aantal vakantiedagen, blijven altijd gelden.

Hoelang is een cao geldig?

Een cao is maximaal vijf jaar geldig, maar vaak wordt gekozen voor een kortere looptijd, bijvoorbeeld één of twee jaar.

Belangrijk om te weten:

• De looptijd wordt afgesproken tijdens de cao-onderhandelingen
• Na afloop kan een cao verlengd worden

• Als er nog geen nieuwe cao is afgesloten, kan de oude cao tijdelijk blijven gelden (nawerking)

Elke cao moet worden aangemeld bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW)